ASTIM TEDAVYSYNDE DO?RU BYLYNEN YANLI?LAR

27 Mart 2018, 18:40 Abdrurrahim YIL

Bir çok ki?iyi yakyndan ilgilendiren Astym hastaly?y ile ilgili olarak toplumda do?ru bilinen fakat son derece yanly? olan bilgileri, Özel Çorlu Vatan Hastanesi Gö?üs Hastalyklary Uzmany Uzm.Dr.Gersi Alisha açyklady.

Uzm.Dr.Gersi Alisha yapty?y açyklamada ?u önemli bilgileri verdi; “Kirli hava, sanayile?me, havadaki nem oranynyn yüksekli?i astym hastaly?y için tetikleyici rol oynuyor. Astym, dikkat edilmedi?i ve kontrol altyna alynmady?y takdirde ciddi sa?lyk sorunlaryna yol açyyor.

Özel Çorlu Vatan Hastanesi Gö?üs Hastalyklary Uzmany Uzm.Dr.Gersi Alisha Türkiye’de her 100 eri?kinden 5-7’sinde, her 100 çocuktan 13-15’indegörüldü?üne dikkat çekti. Uzm.Dr.Gersi ALYSHA, astym konusunda toplumda yaygyn ancak yanly? olan pek çok dü?üncenin giderilmesi için hastalykla ilgili do?ru bilinen yanly?lar hakkynda bilgi verdi.

Astym, bula?ycy bir hastalyktyr: Astym, altta genetik faktörlerin bulundu?u ve çevresel faktörlerle tetiklenebilen bir hastalyktyr. Bir enfeksiyon hastaly?y olmady?yndan bir ki?iden di?erine bula?masy söz konusu de?ildir.

Astym tedavisinde kullanylan spreyler aly?kanlyk/ba?ymlylyk yapar, ci?erleri kurutur; bir kez ba?landy?ynda bir daha hiç byrakylamaz: Astymda sprey ya da kuru toz ?eklinde ilaçlaryn kullanylmasynyn ba?ymlylyk yapmasy söz konusu de?ildir. Bu konudaki yaygyn inany?ynyn tam tersine, tüm ilaç uygulama ?ekilleri arasynda ‘en zararsyzydyr’ denebilir. A?yzdan (tablet ya da kapsül) ve enjeksiyon ?eklinde (damardan ya da kas içine) ilaç uygulandy?ynda, verilen doz kana kary?yr, tüm vücuda yayylyr. Oysa sprey/kuru toz uygulayycylary kullanyldy?ynda, sistemik uygulamaya göre çok daha küçük miktarda ilaç (mikrogram düzeyinde) verilmektedir. Bunun sebebi; ilacyn hedef bölgeye vücutta dola?madan, do?rudan ula?masydyr. Bu yolla ilaç verilmesinin ba?ymlylyk yapmasy söz konusu de?ildir. Astym tedavisinde kullanylan ilaçlar akci?erleri kurutmaz. Uzun ara?tyrmalar sonucu geli?tirilmi? olan bu ilaçlar, hekim tarafyndan olasy yarar ve zarary göz önüne alynarak hastaya verilmektedir.

Kortizon, çok zararlydyr, ne olursa olsun kullanylmamasyny gerektirecek pek çok yan etkisi bulunmaktadyr: Zararsyz oldu?u dü?ünülen ilaçlaryn dahi yan etkisi olabilir. Önemli olan, ilacyn beklenen yararynyn potansiyel zararyndan büyük olmasydyr. Yani e?er o ilacy kullanmamak hastaya yarardan çok zarar verecekse, hasta ilacy kullanmalydyr. Astymly hastalarda kortizon içeren toz ya da sprey ?eklinde ilaçlar kullanylyr. Nefes yoluyla alynan ve kana çok dü?ük düzeylerde geçebilen kortizonun neredeyse hiç yan etkisi yoktur. Kimi hastalarda sprey ?eklindeki kortizon kullanymyna ba?ly ses kysykly?y ya da kuru öksürük gibi ?ikayetler çok basit bir önlemle, yani spreyi kullandyktan sonra a?zyn çalkalanmasyyla önlenebilir.

Astymyn asyl tedavisi alerji a?ylarydyr: Alerji a?ylary, ancak belli bir ya? grubundaki ve az sayyda alerjene kar?y alerjisi olan hastalarda uygulanyr. Bu karary ancak bir alerji uzmany vermelidir. Ne yazyk ki, günümüzde pek çok astym hastasy, a?yyy astymlaryny ortadan kaldyracak bir kurtarycy olarak görmektedir. A?y sadece belli bir alerjene kar?y ki?inin duyarlyly?yny ortadan kaldyrabilir. Oysa her astym, alerjik olmady?y gibi; alerjik astymlarda da sadece a?y tedavisi asla yeterli olamaz. Her durumda öncelikle ki?inin astymy tedavi edilmelidir. Çünkü aslynda geri dönü?lü belirtileri olan astym hastaly?y uygun ?ekilde tedavi edilmedi?inde akci?erlerde kalycy hasar byrakabilmektedir.

Kendini iyi hissetti?inde ve ?ikayetler azaldy?ynda, ilaçlar byrakylabilir: Astym ?ikayetleri ortadan kalksa da, ilaçlary azaltma ya da byrakma karary, asla hasta tarafyndan kendi kendine verilmemelidir. Astym her ne kadar geri dönü?lü belirtilerle seyretse de; eksik tedavi bron?lardaki daralmanyn kalycy hale gelmesine neden olabilir. Bu konuda doktora güvenilmeli ve ilaçlaryn ne kadar süre ile kullanylmasy karary uzmanlara byrakylmalydyr.

Astymly hastalar spor yapmamalydyr: Do?ru tedavi edilen ve iyi takip edilen astym, ki?inin hayatyny etkilemez. Astymly hasta, doktorunun önerisi do?rultusunda spor yapabilir. Egzersiz öncesi ysynma hareketlerinin yapylmasy, egzersiz yapylyrken burundan nefes alynyp verilmesi, so?uk havalarda maske takylmasy, egzersizden 15 dakika önce nefes açycy ilaçlar alynmasy astymly hastalaryn daha rahat egzersiz yapmalaryna olanak sa?lar. Bunun yanynda, spordan ziyade; örne?in çok tozlu bir spor salonu ya da a?yry su buhary ile dolu kapaly bir havuz hastanyn ?ikayetlerini ba?latabilece?i de göz önünde bulundurulmalydyr.

Hamilelikte astym ilaçlary bebe?e zararlydyr: Astymly hastalaryn yakla?yk üçte birinde gebelik syrasynda astym belirtileri hafifler, üçte birinde de?i?mez, üçte birinde ise kötüle?ir. Hamilelikte kullanylabilecek astym ilaçlary doktor önerisi do?rultusunda güvenle kullanylabilir. Bebe?e asyl zarar verecek olan hekimin kontrolü altynda verilecek olan ilaçlar de?il, annenin astyma ba?ly tedavi edilmemi? sorunlarydyr. Bu nedenle, astymly hastalaryn gebelik boyunca hekim kontrolünde olmalary gerekmektedir.

Astym hastaly?ynyn kesin tedavisi yoktur: Astym uygun tedaviyle tam kontrol altyna alynabilir, hiç astym hastasy de?ilmi? gibi ya?amlaryna devam edebilirler. Ancak müzmin bir hastalyk olmasy nedeniyle hayatlarynyn bir döneminde bir tetikleyici ile astym belirtileri ortaya çykabilir” dedi.

Haber: Abdurrahim Yyldyrym