| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
OBEZYTELER YA?ITLARINA GÖRE 15 YIL DAHA AZ YA?IYORLAR09 Mayys 2018, 18:39 Abdrurrahim YIL Son yyllaryn en büyük sorunlaryndan biri olan ve insan hayaty için olumsuz sonuçlara yol açan Obezite ile ilgili olarak Çorlu Özel Reyeap Hastanesi doktorlaryndan, Metabolik ve Obezite Cerrahy Yrd. Doç. Dr. U?ur Ekici önemli açyklamalarda bulundu, dikkat edilmesi gereken hu?ulary anlatty. Son yyllaryn en büyük sorunlaryndan biri olan ve insan hayaty için olumsuz sonuçlara yol açan Obezite ile ilgili olarak Çorlu Özel Reyeap Hastanesi doktorlaryndan, Metabolik ve Obezite Cerrahy Yrd. Doç. Dr. U?ur Ekici önemli açyklamalarda bulundu, dikkat edilmesi gereken hu?ulary anlatty. Yrd. Doç. Dr. U?ur Ekici verdi?i bilgide ?u ifadelere yer aldy; “A?yry kiloluluk, hastalyk ölçüsüne varan ?i?manlyk olarak tanymlanyr. Genel olarak bedenin ya? kütlesinin ya?syz kütleye oranynyn a?yry artmasy sonucu boy uzunlu?una göre vücut a?yrly?ynyn normal düzeyin üstüne çykmasy ile kendini gösterir. Dünya Sa?lyk Örgütü ise obeziteyi, sa?ly?y bozacak ölçüde vücutta a?yry ya? birikmesi olarak tanymlanmy?tyr. Obez insanlaryn ya?ytlaryna göre ortalama 15 sene daha az ya?ady?y ve ya?am kalitelerinin çok daha dü?ük oldu?u bildirilmektedir. Sa?lykly bir ya?am sürdürmek için, alynan enerji ile harcanan enerjinin dengede tutulmasy önemlidir. Teknolojideki geli?meler, ya?amy kolayla?tyrmakla birlikte, günlük hareketleri önemli ölçüde synyrlamy?tyr. Harketsiz ya?am sonucu harcanan kalorinin azalmasy ve beslenme ihtiyacynyn daha çok fast food ve di?er yüksek kalorili besinler ile kar?ylanyyor olmasy geli?mi? ve geli?mekte olan ülkelerde obeziteyi önemli bir sa?lyk problemi haline geitirmi?tir. Sa?lyk Bakanly?y verilerine göre obezite sykly?y; • Erkeklerde %20,5 • Kadynlarda ise % 41,0 • Toplamda % 30,3 olarak bulunmu?tur. • Çocuklarda ise: 0-5 ya?ta obezite sykly?y % 8,5 (erkek %10,1, kyz %6,8) 6-18 ya?ta obezite sykly?y % 8,2 (erkek %9,1, kyz %7,3).' dir.
2008’de, 1.4 milyardan fazla yeti?kin fazla kilolu, yarym milyardan fazla yeti?kin ise obezdi. Her yyl en az 2.8 milyon ki?i fazla kilolu ya da obez olmaktan kaynaklanan sonuçlardan ölmektedir. 1980’den 2008’e obezite sykly?y neredeyse ikiye katlady. Obezite bir zamanlar yüksek gelirli ülkelerle ili?kilendirilirken ?imdi dü?ük ve orta gelirli ülkelerde de yaygyn durumdadyr. Obeziteden kaynakly ölümler, zayyflyktan kaynakly ölümlerden daha fazla olarak görülmektedir. Küresel olarak, diyabet vakalarynyn %44’ü, iskemik kalp hastalyklarynyn % 23’ü ve bazy kanser türlerinin %7-41’i fazla kiloluluk ve obeziteye dayandyrylmaktadyr. Toplam ya? alymyny synyrlandyryp doymu? ya? yerine doymamy? ya?lary tercih ederek, sebze-meyve, baklagiller, tam tahyllar ve kabuklu yemi?lerin tüketimini artyrarak, ?eker ve tuz alymyny kysytlayarak ve düzenli fiziksel aktivite yaparak kilolarymyzy koruyabilir ve sa?lykly ta?am sürdürebiliriz.
Obezite Nasyl Saptanyr?
Dünya Sa?lyk Örgütü’nün obezite synyflandyrmasy esas alynarak obeziteyi belirlemek için yaygyn olarak Beden Kitle Yndeksi (BKY) kullanylmaktadyr. BKY, bireyin vücut a?yrly?ynyn (kg), boy uzunlu?unun (m cinsinden) karesine (BKI=kg/m2) bölünmesiyle elde edilen bir de?erdir.
Tablo dünya sa?lyk örgütü verilerinden alynm?tyr.
OBEZYTE TEDAVYSY 1.Tybbi beslenme (diyet) tedavisi, 2.Egzersiz tedavisi 3.Davrany? de?i?ikli?i tedavisi 4.Farmakolojik tedavi 5.Cerrahi tedavi. OBEZYTE VE METABOLYK CERRAHY Obezite cerrahisinde temel yakla?ym Besinlerle alynan enerjinin azaltylmasyna yönelik bariyatrik cerrahide hedef, besinlerin gastrointestinal sistemde emilimlerini azaltmaktyr. Bu amaçla bypass, gastroplasti, gastrik bantlama, gastrik balon vb. yöntemleri kullanylyr. Uygun ameliyat yöntemi muayene ve tetkikler sonucunda belirlenir. Hangi hastalar obezite cerrahisine uygundur ? 1-) Vücut kitle indeksi 35 ve üzeri olan ve diyet , egzersiz ve tybbi tedaviye ra?men zayyflayamayan hastalar 2-) Vücut kitle indeksi 30 üzerinde olan, ancak yüksek tansiyon, kalp hastalyklary,diyabet, , solunum sistemi hastalyklary,uyku apnesi ve eklem hastalyklary gibi nedenlerle ya?am kalitesi ve sa?ly?y ciddi ?ekilde etkilenen hastalara önerilmektedir. Günümüzde en çok tercih edilen 2 obezite (Bariyatrik) cerrahi yöntemi Sleeve Gastrektomi (Tüp Mide) ve Gastrik Bypass yöntemleridir. Bu ameliyatlar Laparaskopik olarak yapylabilen ameliyatlardyr. Obezite ve Metabolik Cerrahi Obezite, diyabet geli?iminde en önemli risk faktörüdür. Obez bir ki?inin diyabet olma riski zayyf bir insana göre 90 kat daha yüksektir. Zayyf hastalar toplam diyabetlilerin sadece %15’ini olu?turur ve bunlaryn da ço?u tip 1 diyabettir. Diyabet hastalarynyn büyük bölümünün obez olmasy, diyabet cerrahisi ady altynda yapylan obezite ameliyatlarynyn yaygynla?masyna neden olmu?tur. Genel inany?, kilo veren hastalaryn diyabetten de kurtulabilecekleri yönünde olmasyna ra?men, i?in asly pek de öyle de?ildir. Çünkü diyabet birçok bile?eni olan bir hastalyktyr ve bu hastaly?yn hormonal etkenleri oldu?u kadar psikolojik yönüde vardyr. Psikolojik olarak hazyr olmayan bir hastaya obezite ameliyaty yaparak yeme-içme aly?kanlyklaryny de?i?tirilemez ve kalycy bir etki sa?lanamaz. Hatta obezite cerrahisi uygulanan bazy hastalarda, kilo kayby sa?lansa bile, kan ?ekerleri kontrol altyna alynamayabilir. Metabolik Cerrahide amaç hormonal de?i?iklikler olu?turmaktyr. Diyabet tedavisinde obezite cerrahisi ülkemizde de sykça uygulanan bir yöntemdir. Fakat ara?tyrmalar bize tüp mide ameliyaty sonrasy ilk 5 yylyn özellikle ilk 2 yyllyk döneminde efektif kilo kontrolü sa?landy?yny; ancak sonrasynda hastalaryn önemli bir bölümünün yeniden kilo almaya ba?lady?yny göstermektedir. Diyabet hastasy olup; sadece tüp mide ameliyaty yapylan hastalarda ise durum çok daha ciddidir. Bu hastalarda hem kilo kayby daha dü?ük hem de diyabet kontrol oranlary %50’nin altyndadyr. Bu tabloyu de?i?tirmenin cerrahi anlamda en etkili yolu ise ince ba?yrsaklara yapylacak müdahaledir. Çünkü yeme davrany?ymyzy, i?tah algymyzy ve insülin aktivitemizi belirleyen hormonlaryn hemen tamamy ince ba?yrsaklaryn –özellikle- son bölümünden salgylanmaktadyr. Kilo, i?tah ve kan ?ekeri kontrolü sa?lanmak isteniyorsa; yapylacak mide küçültme i?lemi ile ince ba?yrsa?yn son bölümünün üst kysymlara ta?ynmasy ile birlikte yapylmalydyr. Emilim problemi ya?anmadan yüksek ba?ary oranlaryna ula?mak bu ?ekilde mümkündür. Metabolik Cerrahi’nin temel felsefesi de budur. Bu felsefenin temel dayana?y; midenin esnek bir organ olmasy ve kysytlayycy ameliyatlaryn uzun vadede midenin esneyip, geni?lemesi nedeniyle etkinliklerini kaybetmeleridir. Tüp mide ameliyatlarynda midenin sol üst kysmyndan salgylanan Ghrelin isimli madde devre dy?y byrakylmaktadyr. Bu sayede açlyk hissinin baskylanaca?y iddiasy kysmen geçerlidir. Ama bu i?lem kilo, i?tah ve kan ?ekeri kontrolünde tek ba?yna yeterli olmamaktadyr. Çünkü bizim açlyk algymyzy kontrol eden hormonlarymyzyn ço?u ince ba?yrsaklarymyzyn son bölümünden salgylanmakta olup; tüp mide i?lemine ilaveten ince ba?yrsaklara yapylacak bir cerrahi müdahale, açlyk hissinde çok önemli de?i?ikliklere neden olacaktyr. Cerrahi yöntemlerle mideden çykan yiyeceklerin, sindirimin erken döneminde, ince ba?yrsaklaryn son bölümü ile bulu?masyny sa?lady?ymyz zaman; tokluk hissine neden olan ve insülin aktivitesini artyran hormonlaryn, kandaki seviyeleri artacak ve bu ?ekilde yiyecek algysy ve açlyk hissinde son derece olumlu de?i?iklikler ortaya çykacaktyr. Tek ba?yna hiçbir yöntem tip 2 diyabet gibi çok faktörlü ve heterojen bir hastalykta tam kontrol sa?lanmasyna imkan vermez. Çünkü tip 2 diyabetin çok güçlü bir psikolojik bile?eni vardyr. Ayryca i?in içinde böbrek tübülleri gibi otonom rol oynayan faktörler de yer almaktadyr. Bu nedenlerle cerrahi tedavinin de ba?arysy %100 de?ildir. Ancak, medikal tedavi yöntemleri ile kar?yla?tyrma yapyldy?ynda çok belirgin bir üstünlü?ün yany syra, metabolik sendromun di?er bile?enlerinde de %90’laryn üzerinde efektif kontrol söz konusudur. Bu noktada vurgulanmasy gereken en önemli nokta; metabolik cerrahi ameliyatlarynyn, efektif kilo kontrolü sa?lamasy ve emilimi çok ciddi anlamda etkilemedikleri için; hastalaryn %90’ynyn üzerinde bir bölümünde, egzojen vitamin ve mineral takviyesine gerek duyulmamasydyr. Yani, obezite ameliyatlarynda oldu?u gibi, bir hastaly?yn sona erip, ba?ka birkaç hastaly?yn ortaya çykmasy gibi bir durum yoktur. Tüp Mide (Sleeve Gastrektomi) Ameliyaty
Tüp mide / sleeve gastrektomi ameliyaty, obezite cerrahisinde tüm dünyada en syk yapylan ameliyattyr. Di?er obezite ameliyatlarynyn bazylary da en az sleeve gastrektomi kadar etkilidir. Obezite cerrahlarynyn artan syklykta sleeve gastrektomiyi önermelerinin nedenleri ; • Ameliyata ba?ly komplikasyonlarynyn di?er ameliyat tiplerine göre sleeve gastrektomide daha az olmasy gelir. • Buna ilave olarak, risk/fayda orany de?erlendirmesi gelir. Daha kompleks, uzun süreli ve sonuçta daha yakyn takip gerektiren ameliyatlarla, sleeve gastrektomi ile kilo kaybynda ve metabolik düzelmelerde benzer ve istenilen sonuçlar alynyrken, daha seyrek takip ve daha az vitamin, eser element eksikli?i ortaya çykar. • Di?er taraftan ameliyat laparoskopik olarak yapylmakta ve geli?en teknik süreçlerle mükemmele yakyn sonuçlar alynmaktadyr. Obezite tedavisinde bu kadar yaygyn olarak yapylan bu ameliyat, sadece obezite cerrahlarynyn öne çykarmalary ile de?il, ayny zamanda sleeve gastrektomi ameliyaty olmu? hastalaryn memnuniyetleri ile ilgi çekmi?tir.
Sleeve Gastrektomi Nasyl Gerçekle?tirilir ?
Güncel sleeve gastrektomi ameliyaty, 15 yyl önce Dr. Gagner tarafyndan geli?tirilmi?tir. Standart sleeve gastrektomi ameliyaty laparoskopik olarak yapylyr. • Karyn duvarynda 5 veya 6 küçük delik açylyr. • Karyn içine karbondioksit gazy verilerek ameliyat için gerekli alan yaratylyr. • Tüp midenin istenilen ölçüde olu?turulmasy için, mideye özel bir tüp yerle?tirilir. • Bu tüpün synyrlarynda mide stapler denilen tek kullanymlyk aletler ile tüp haline getirilir. • Stapler ayny anda diki? atyp, kesme i?lemini yapmaktadyr. • Midenin yakla?yk olarak % 80-85 i çykarylmaktadyr. • Kalan mide hacmi 100 – 150 ml kadardyr. Bu miktar bir çay barda?y kadardyr. • Ameliyat sonunda kaçak testi yapylyr. Mide içine boyaly bir madde verilerek ameliyat alanlaryndan syzynty olup olmady?y ara?tyrylyr. • Ayrylmy? olan mide bölümü ise batyn duvarynda giri?te kullanylan bir delikten çykarylyr. • Daha güvenli sonuçlar için diki? hatty üzerine bir kat daha diki? konulur ve/veya özel yapy?tyrycy (fibrin glue) uygulanyr. • Son olarak ameliyat alanyna ince-silikon bir dren yerle?tirilir. • Ameliyatyn süresi 60-90 dakika kadardyr.
Gastrik By-Pass
Laparoskopik Gastrik Bypass ameliyaty, obezite ameliyatlary içinde kendini kanytlamy? ve sonuçlary çok geni? çaly?ylmy?tyr. Son birkaç yyla gelinceye kadar açyk farkla bütün dünyada en çok uygulanan yöntemdi. Tüp mide ameliyatlarynyn sonuçlarynyn gastrik bypass ile kyyaslanabilir olmasy ve tüp mide ameliyatlarynyn daha kysa sürede yapylabilirli?i, daha az komplikasyon olu?turmasy ile seçeneklerde daha az kullanylmaktadyr. Gastrik Bypass ameliyaty bütünüyle laparoskopik (kapaly) yöntemlerle yapylmaktadyr.
Gastrik Bypass Operasyonu nasyl Gerçekle?tirilir ?
Gastrik bypass ameliyaty ilk olarak 1966 yylynda Mason tarafyndan açyk cerrahi giri?im olarak gerçekle?tirilmi?tir Standart gastrik bypass ameliyatynyn laparoskopik yöntemle yapylmasy altyn standartdyr. • Karyn duvaryna milimetrik boyutta 5 veya 6 giri? yapylyr. • Buralara trocar adyny verdi?imiz düz tüpler yerle?tirilir. • Kamera, çaly?ma aletleri ve staplerler trocarlar içinden geçirilerek kullanylacaktyr • Karyn içine karbondioksit gazy verilerek gerekli çaly?ma alany yaratylyr. • Ylk olarak midede küçük bir po? (kese) yaratylyr. • Mide yemek borusuna yakyn olarak, yakla?yk 30-50 ml. kalacak kadar ikiye ayrylyr. • Po?un hacmi, tüm mide hacminin %5 i kadardyr. Bu volüm ki?ide • Ykinci a?amada, ince ba?yrsak belirlenen mesafeden ikiye ayrylyr. A?a?ydaki ba?yrsak ucu yukaryya, yani mide po?una do?ru çykarylyr ve mide po?u ile ince ba?yrsak birle?tirilir. • Üçüncü a?amada, ince ba?yrsa?yn üst ucu, mide ile birle?tirilmi? ince barsa?yn alt ucuna yakla?yk 100 cm. mesafede birle?tirilir. Böylece gydalar, midenin önemli bir bölümü ve ince ba?yrsa?yn yakla?yk 100 cm. lik bölümüne u?ramadan do?rudan geri kalan ba?yrsakta sindirilecekleri için bu i?leme mide bypass’y denilmektedir. Ba?ka bir deyi?le gydalaryn sindirimi için kysa yol olu?turulmu?tur. Küçülen mide ile alynan gyda miktary azaltylmy?tyr. Bypass ile gydalaryn emilimi azalacaktyr. Ameliyatyn her a?amasynda stapler denilen bir yandan dikerken ayny anda kesebilen aletler kullanylyr. • Son olarak gerekli ameliyat alanyna ince silikon bir dren (tüp) konulur. Ameliyatyn toplam süresi ortalama iki saattir. Bu süre hastanyn vücut kitle indeksine ve daha önce geçirdi?i ameliyatlara ba?ly olarak uzayabilir.
Sleeve Gastrektomi Sonrasy Yaygyn Olarak Kar?yla?ylan Durumlar ve Öneriler
Sleeve Gastrektomi Sonrasy Beslenme
Sleeeve Gastrektomi (Tüp mide) operasyonu sonrasynda en az bir hafta süreyle berrak syvy-dü?ük ?eker diyetinde olunacaktyr. Su, çay, meyve çaylary, tanesiz et suyu çorba tüketilebilir. Ameliyattan Bir Hafta Sonra: Hastanyn halen yumu?ak veya katy gyda almasyna izin verilmez. Katy gydalar ameliyat sonrasy diki? (stapler) hattynyn açylmasyna ve kaça?a neden olabilirler. Ayny ?ekilde syvy gydalar, dü?ük kalorili ve az ya?ly çorbalar, protein içecekleri alynabilir. Bu dönemde bazy cerrahi beslenme destek mamalary kullanylabilir. Alynan syvy gydalaryn dü?ük kalorili ve ya?syz olmasyna dikkat edilmelidir. Ameliyattan 2-5 hafta sonra: Diki? (stapler) hattynda ayry?ma riskine ba?ly olarak hastalar sadece püre ?ekline getirilmi? gydalar almalydyr. Fazla gyda alymy a?ry ve kusmaya neden olabilir. Püre haline getirilmi? et, patates ve her türlü meyve püresi tüketilebilir. Yine dü?ük kalorili ve ya?syz olmalaryna dikkat edilmelidir. Ameliyattan sonraki ilk 1 ay Karbonatly içeceklerin tüketilmesi kesinlikle tüketilmemelidir. Hazyr meyve suyu gibi gydalardan da kaçynylmalydyr. Ameliyattan 6-12 hafta sonra: Artyk yumu?ak gydalara geçilebilir. Peynirler, blenderdan geçirilmi? iyi pi?mi? sebzeler, proteinli gydalar alynabilir. Ö?ünler arasynda en az 4-5 saat olmaly ve her bir ö?ün minimum 30 dakikada tüketilmelidir.
Ameliyattan sonraki ilk 2 yyl boyunca diyet 600-800 kaloride kysytlanmalydyr.Ylk yyl fazla kilonun büyük bölümü verilecektir. Yeterli miktarda kilo kayby gözlendikten sonra kalori alymy 1000-1200 kaloriye çykarylabilir. Sleeve gastrektomiden sonra diyet ki?inin tolerans düzeyine göre farklylyklar gösterebilir. Buna göre bazy gydalaryn eklenmesi veya çykarylmasy mümkündür.
Ameliyattan önce ve sonra hasta belli miktarlarda düzenli egzersiz düzenine hazyr olmalydyr. Bu, beklenmesi gereken kilo kaybyny arttyryr ve tekrar kilo almayy engeller.
Sleeve gastrektomi ameliyaty geçiren hastalar hayatlary boyunca küçük miktarlarda gyda alabilirler. Ayryca lokmalary çok iyi çi?nemeleri ve yutmadan önce tamamen syvy hale getirmeleri gerekir. gastrik sleeve diyeti özel olarak bazy gydalaryn yasaklanmasyny gerektirmez. Sadece yüksek kalorili ve karbonatly içeceklerden kaçynmak zorunludur. Genellikle bu hastalar gydalarla syvylary da birlikte alamazlar. O nedenle, syvy tüketiminin ö?ünler arasynda olmasyna dikkat edilmelidir. Uzun dönemde; Kalorisi dü?ük ve ?ekersiz içecekler içmek gerekir. Yemek yemek haricinde nelerin size mutlu etti?ini bulun. Ynsanla sykyldy?ynda ya da üzüldü?ünde yemek yiyebilir. Bu gibi bir durum mevcut ise, derhal farkly ilgi alanlary bulunmalydyr. Bu haber 1113 defa okunmuştur.
|
Köşe Yazarları
Önemli Haberler300 Bin Lira Avantayy Kim KapacakFacebookta Biz
Haber AraEn Çok Okunanlar
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||