HAMYLELYK VE ORUÇ

Özel Çorlu  Vatan Hastanesi Kadyn Hastalyklary ve Do?um Uzmany Op.Dr.Nilüfer Atalay  Ramazan ayynda uzun süren açlyk saatlerinin anne adayyny olumsuz etkileyebilece?ine dikkat çekiyor. Anne adaylaryna hamilelik ve oruç ile ilgili dikkat edilmesi gereken konular hakkynda bilgi verdi.

Gebelikte oruç tutmak, islamiyette muafiyet gerektiren özel bir durumdur. Ancak buna ra?men gebe kadynlaryn ramazan ayy içerisinde oruç tuttu?u görülmektedir. Oruç hem annede hem de geli?mekte olan bebek için zorluklary ve sakyncalary mevcuttur.

“Bebe?imin daha sa?lykly geli?mesi için çok yemek yemeliyim.” dü?üncesi hemen her hamile kadynyn aklynda olan dü?üncedir. En büyük hata burada ba?lar. Aslynda do?ru olan, gebelik döneminde dengeli ve sa?lykly beslenmektir. Gebelik döneminde az miktarda besinin syk syk yenmesinin sa?lykly olaca?yny, bu yüzden de oruç tutmanyn gebeler için sa?lykly bir seçim olmady?yny söylenebilir. Uluslar arasy bir toplantyda bir çaly?ma grubunun sunumunda, oruç tutan gebelerin, %50’sinde zorlandyklary 1/3’ü ise yan etkileri ya?adyklaryny belirtmi?lerdir.

Gebelikte beslenme günde 4-6 ö?ünün e?it aralyklarla alynmasy prensibine ba?lydyr. Halbuki oruç tutulmasy durumunda bu prensibe uyulamayacak ve ö?ün sayysy genelde 3 ile kysytly kalacaktyr. Normalde açly?a uzun süre dayanylabilirken gebelikte bu süre üçte bir oranynda daha kysadyr.

Beslenmenin zayyf olmasy kanda dü?ük ?eker seviyelerine, dü?ük ?eker seviyesi de ya? hücrelerinin yykymyna, bu da kanda keton cisimciklerinin artmasyna neden olacaktyr. Ayryca normal gebelikte ensüline bir direnç söz konusudur. Yani ?eker dü?ürücü hormona hücre cevaby azalmy?tyr. Bu durum da ya? hücrelerinin yykymyna ve ketonemi dedi?imiz durumun artmasyna neden olur. Keton cisimciklerinin kanda artmasynyn ve bebe?e geçmesinin nörolojik ve psikolojik yan etkileri çok iyi bilinmemekte, uzun vadede bazy olasy yan etkilerden söz edilmektedir. Ramazanda uzun süren açlyk saatleri anne adayyny olumsuz etkileyebilir. Öncelikle kan ?ekerinde dü?meye ba?ly halsizlik, sinirlilik, ba? dönmesi ve ba? a?rysy gibi sorunlarla kar?yla?abilirler.

Hamilelikte vücutta gebelik hormonlary ve karynda büyüyen rahmin olu?turdu?u basky nedeniyle, mide – ba?yrsak sistemi (Gastroentestinal sistem) ile ilgili problemler ya?anyr. Gebeli?in ilk aylarynda artan gebelik hormonu etkisiyle bulanty ve kusma ?ikayetleri syktyr. Kusma syk olursa elektrolit kaybyna yol açarak halsizli?e neden olur. Bu nedenle hamileli?in ilk aylarynda syk aralarla kuru gyda alymy önerilir. Kraker, peynirli tost, leblebi mideyi rahatlatabilir. Kusma nedeniyle potasyum kayby olur. Bu nedenle muz, üzüm, kuru kayysy ile bu potasyum kayby önlenmeye çaly?ylyr. Bu dönemde nadiren hastanede serum ile tedaviye ihtiyaç duyan anne adaylary da olmaktadyr. Oruç, özellikle ilk aylarda ya?anan bu durumu daha da artyrabilir. Mide bo? kaldy?y için bulanty ve kusmalarda artma görülür.

Oruç, annenin kendi sa?ly?y ve ta?ydyklary bebe?in sa?lykly geli?imi açysynda çe?itli riskler ta?yr. Oruç tutmayy planlayan hamilelerin, bu riskleri göz önünde bulundurarak karar vermelerini tavsiye ediyoruz. Gebelikte vücutta tutulan syvy miktary artmaktadyr. Bu dengeyi sa?lamak için syvy alymy da artyrylmalydyr. Syvy alymyndaki önemli ölçüdeki bir azalma veya syvy kaybynyn artmasy (terleme,ishal...) az da olsa bebe?in amniyon syvysyny, annenin böbrek fonksiyonlaryny ve kan basyncyny etkileyebilir.
 

Sahur ve iftar saatlerinde gere?inden fazla besini depolama çabalary da anne adayynda hazymsyzlyk, kilo arty?y gibi ?ikayetlere neden olabilecektir. Aç olarak (sahur yapmadan) orucu tamamlama iste?i ise daha a?yr yan etkilere yol açacaktyr.
Oruçta, gerek gebe olmayanlarda, gerekse gebelerde bazy vitaminlerin ve eser maddelerin alymy az olmaktadyr. Bunlaryn desteklenmesine özellikle dikkat edilmelidir. Gebeli?in ilk aylaryndaki bulanty ve a?erme dönemlerinde orucun yarataca?y yan etkiler daha derin olabilir.

Daha ileri dönemlerde ise  bebek hareketlerinde ve bazy fonksiyonlarda (kalp, solunum, hareket...) geçici yava?lamalar, azalmalaryn görüldü?ü bildirilmi?tir.
 

Oruç tutan annelerde stres hormonu (kortizol) daha yüksek bulunmu?tur. Bebe?in büyüme ve hyzly büyüme dönemlerinde oruç tutmu? olan annelerin bebeklerinin biraz daha dü?ük a?yrlykly bebekler do?duklary, ancak bunun istatistiksel bir anlamlyly?ynyn olmady?y bilinmektedir. Normalde bu tür bebekler yüzde 4 oranynda görülürken, oruç tutan annelerin bebeklerinde bu oran yüzde 8’dir. Sadece tek bir çaly?mada gebeli?in son 3 ayynda tutulan orucun sezaryen oranyny ve ?eker hastaly?yny arttyrdy?y, yenido?an bakym ihtiyacynyn artty?y (kuvöz gereksinimi) ifade edilmi?, di?er çaly?malarda bu yönde bir yan etki veya komplikasyon bildirilmemi?tir.

Anne adayynda ?eker, gebelik ?ekeri veya yüksek tansiyon gibi sorunlary varsa kesinlikle uzun süre aç kalmamalydyr. Bu gebelerin oruç tutmasy do?ru de?ildir. Ayryca mide ülseri olanlar, karaci?er hastalary ve ishal ?ikayeti olanlar kesinlikle oruç tutmamalydyr.

Oruçla ilgili yapylan bir çaly?mada; oruç tutan gebelerde çocu?un içinde bulundu?u amniotik syvynyn azaldy?y, di?er bir ara?tyrmada ise çocuk hareketlerinde azalma oldu?u yayynlanmy?tyr. Yakla?yk 10 yyl önce yapylan bir ba?ka çaly?mada da; oruç tutan annelerden do?an bebeklerin kilolarynda bir dü?üklük saptanmamy?tyr.

Gebelikte kabyzlyk sykça kar?yla?ylan bir sorundur. Oruç döneminde bu problemle kar?yla?ma olasyly?y artar. Özellikle ba?yrsaklary çaly?tyrmak için dengeli ve kabyzly?y önleyici posaly gydalary beslenmek önerilmektedir. Oruç tutarak uzun süre aç kalan hamileler, iftarda ya?ly ve posasyz besinler alynca kabyzlyk ?ikayeti daha syk ortaya çykabilir. Hamilelere syk syk ve bol su içmeleri önerilir. Ramazanda oruç tutan hamilelerin düzenli suyu da alamamalary tansiyonda dü?meye ve bayylmaya neden olabilir. Az syvy alymy ayryca idrar yolu enfeksiyonlarynyn geli?imine de neden olabilir. Dehidrasyon (vücudun susuz kalmasy) durumunda salgylanan bazy hormonlar, rahim kasylmalaryna sebep olarak, erken do?um riski olu?turabilmektedir.Meleklermekani.com - gebelikte oruç tutarken dikkat edilmesi gerekenlerAnne adayynyn oruç nedeniyle gün içinde yeterince syvy alamamasy zaman zaman tansiyon dü?meleri ve hatta bayylmalara neden olabilmektedir..

Sadece gebelik de?il emzirme döneminde de annelerin, özellikle bebe?in tek besininin anne sütü oldu?u ilk aylarda beslenmelerine dikkat etmeleri ve özellikle bol syvy almalary önemlidir. Bu dönemde annelere vitamin takviyesi de önerilmektedir. Oruç tutulmasy syvy alymynyn az olmasyna ba?ly olarak sütün azalmasyna neden olacaktyr. Sütün azalmasy ve besin de?erlerinin azalmasy belki de bebekler için ek mama takviyesine neden olacaktyr.

Gebeli?in nispeten daha rahat geçen dönemi 3.- 5. gebelik aylarydyr. Bu dönemde oruç ibadeti daha rahat yerine getirilebilir. Yslamiyetin 5 temel ?artyndan biri olan oruç ibadetinin mutlaka yerine getirilmesi ?art de?ildir. Oruç ba?ka zamanda da yerine getirilebilir. Bu konuda islamiyetin emri, hamile / emziren annelerin kendilerini denemeleri, sykynty olursa ba?ka zamanda bu ibadetlerini yerine getirmeleri ?eklindedir. Annelerin bu riskleri bilerek karar vermeleri ve mutlaka doktorlara dany?malary gerekmektedir. Ek tybbi problemi olan (Yüksek tansiyon, gebelik ?ekeri vs.) annelerin oruç tutmalary daha büyük sykyntylara neden olabilir. Mutlak oruç tutmak isteyen anne adaylaryna öneriler!

• Gündüz saatlerinde mümkün oldu?unca dinlenin.

• Yftar ve sahur arasynda, gydalary dengeli ?ekilde da?ytyn, syk aralyklar ve küçük porsiyonlarla protein, karbonhidrat ve bol syvy alyn.

• Kyzartma gibi sindirimi zor, çok ?ekerli, tuzlu ve ya?ly gydalardan uzak durun.

• Ara ö?ünler için meyveyi tercih edin. (Ama ölçülü bir ?ekilde!)

• Sahuru ihmal etmeyin. Sahurda az ya?ly-hafif gydalary tercih edin. Yemek yedikten sonra hemen yatmayyn.

Haber: Abdurrahim yyldyrym

;

Köşe Yazarları

Haber Ara