BOYUN A?RISI MI ÇEKYYORSUNUZ

12 Eylül 2018, 06:33 Abdurrahim YILDIRIM

Çorlu Vatan Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmany Uzm.Dr. Fatih Çe?me Boyun a?rysy için önemli bilgilendirici açyklamalar yapty. Çe?me; “Ynsanlar genel olarak hayatlarynyn belli bir döneminde boyun a?rysy ?ikâyetiyle doktora giderler” diyerek ba?lady?y açyklamasynda Boyun a?rysy ile ilgili tedavi yöntemlerini de anlatty.

Bu a?rylar, boyun omurgasyny olu?turan kemiklerin, eklemlerin, omurlaryn arasynda yer alan disklerin ve omurga etrafyndaki kas ve ba?laryn bozuklu?u sonucu olu?ur. Özel Çorlu Vatan Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmany Dr.Fatih Çe?me, boyun a?rysy ve tedavileri hakkynda bilgi verdi.

Boyun a?rysyna yol açan hastalyklarda a?ry genel olarak boyun hareketleri ile bölgesel olarak ortaya çykmakla beraber bazy olgularda sadece ensededir. Bazy olgularda ise enseden ba?a, syrta, kollara ve hatta gö?üs kafesine do?ru yayylabilir. Bazen hastanyn boyun hareketlerinde kysytlylyk olu?ur. Kola ve el parmaklaryna kadar yayylan uyu?malar, ellerde güçsüzlük hissi, ba? dönmesi syk dile getirilen yakynmalardyr. Boyun a?rysy bazen ki?inin günlük ya?am aktivitelerini etkileyerek ya?am kalitesini bozabilir.

Boyun a?rysyna yol açan hastalyklar nelerdir?
En syk boyun fyty?y, disk dejenerasyonu, boyun omurgalarynda artroz (kireçlenme), miyofasyal a?ry sendromlary, tekrarlayan strese ba?ly zedelenme sonucu geli?en a?rylar görülür.

- Boyun fyty?y: Boyun omurgalaryny olu?turan kemiklerin arasyndaki diskin zamanla zayyflamasy, dejenere olmasy veya travmaya maruz kalmasy ile disk içeri?i dy?aryya do?ru ta?ma yapar. Boyun bölgesinde a?ryyla beraber fytykla?ma sonucu sinir kökü ya da omurili?in üzerine basky da olu?abilir. Sinir kökü syky?masy ile kola ve ele yayylan ?iddetli a?ry, uyu?ma, karyncalanma, ileri dönemlerde de el parmaklary veya kol kaslarynda güçsüzlük görülebilir.

- Disk yapysynyn bozulmasy (disk dejenerasyonu): Boyun omurgasyny olu?turan kemiklerin arasynda yer alan diskler dy?arydan maruz kalynan stres ve travmalara kar?y tampon görevini görür. 40 ya?yndan sonra disk yava?, yava? su kaybetmeye ba?layarak normal jelatinöz yapysy bozulur. Disk dejenerasyonu daha çok ilerleyen ya?la olu?makla beraber, ya?am tarzy, genetik özellikler, sigara içme, beslenme ve fiziksel aktivitelere ba?ly olarak da etkilenir.

- Kireçlenme: Boyun omurgalary ve bunlaryn arasyndaki eklemlerin yapysyndaki dejenerasyon sonucu geli?ir. Zamanla omurgalaryn yapysy bozulur. Genellikle ya?la beraber artar. Ba?yn arka tarafynda, boyunda olu?an kronik a?rylardan ve boyun hareketlerinde olu?an kysytlylyktan yakynabilirler. Yleri dönemlerde beyine giden kan damarlaryna basy yaparak ba? dönmesi, gözlerde kararma gibi ?ikayetlere de neden olabilir.

- Tekrarlayan strese ba?ly a?ry: Tekrarlayan aktivitelerde bulunma kötü pozisyon ve psikolojik stres ile birle?ince “a?yry kullanmaya ba?ly zedelenme” tablosunu ortaya çykaryr. Uzun süre ba?yn öne e?ilerek veya a?yry yukary kaldyrylarak çaly?ylmasy kas yorgunlu?u ve kas kysalmasyna yol açarak boyun ve syrt a?rysyna neden olur. Çaly?ma ko?ullary ve bilgisayar kullanymynyn artmasy nedeniyle syk kar?yla?ylmaktadyr.

- Boyun kaslaryndan kaynaklanan a?ry (miyofasyal a?ry): Boyun ve syrtyn üst kaslarynda a?ryly tetik noktalar mevcuttur. Nedeni tam bilinmemekle beraber syk görülen bir durumdur. Dokunarak ve basy uygulanarak bu noktalardaki hassasiyet ortaya çykar.

- Boyun zedelenmeleri: Boyun ba?y ta?ydy?y ve çok hareketli oldu?u için zedelenmelere çok açyktyr. Motorlu araç kazasy, dalma, spor kazasy ve dü?meler sonucu boyunda zedelenmeler kolaylykla olu?abilir. En çok kas ve ba?lar gibi yumu?ak doku zedelenmeleri olu?sa da, bazy a?yr yaralanmalar boyun kemiklerinde kyryk ya da kaymaya yol açarak omurilik zedelenmelerine neden olabilirler.

-Tümörler, enfeksiyonlar ve omurga kemiklerindeki do?u?tan olan anomaliler.

Nasyl önlem alynmaly?
Boyun duru?unun (postür) düzgün olmasy ve boyun-syrt bölgesinin güçlendirilmesi, boyunda travmadan ve tekrarlayycy stresten kaçynmak, düzgün beslenme ve fiziksel aktivite yapmak, sigarayy byrakmak, i? yerinde ergonomik düzenlemeler yapmak gereklidir.

Boyun a?rysynda tedavi ?ekilleri nelerdir?
Boyun fyty?y olgularynyn ço?u ameliyat dy?y yöntemlerle iyile?ebilmektedir. Ancak, boyun fyty?y nedeniyle sinirler ve omurilik ileri derecede hasar görürse, buna ba?ly olarak idrar ve büyük abdestini kaçyrma ba?larsa, tedaviye ra?men kas gücü ve duyu kusurunun ilerlemesi devam ederse, a?rynyn tüm tedavi yöntemlerine ra?men giderilememesi ve giderek ?iddetlenmesi syk, syk tekrarlamasy durumunda cerrahi tedavi uygulanyr.

-Fizik tedavi: Olgularyn ço?unda fizik tedavi ile düzelme sa?lanabilmektedir. Kas gev?emesi ve yumu?ak doku a?rylaryny gidermek için yüzeysel ysy (örn. kyzyl ötesi y?yn) , derin ysy (örn. ultrason) ve elektriksel uyary (örn. TENS), sinir kökü a?rylarynyn ve baskysynyn azaltylmasy için traksiyon yöntemleri kullanylyr.

-Ylaç tedavisi: Boyun a?rylarynda a?ry kesiciler, antienflamatuar ilaçlar, kas gev?etici ilaçlar, uyku düzenleyici ve antidepresan ilaçlar kullanylabilir. Ylaç tedavisinin mutlaka hekim tarafyndan düzenlenmesi gereklidir.

-Bazy olgularda elle yapylan tedaviler olan spinal mobilizasyon ve manipulasyon tedavileri de oldukça yüz güldürücüdür. Ancak mutlaka bu konuda e?itimli ve deneyimli hekimler tarafyndan uygulanmalydyr.

-Yumu?ak doku, omurgalary saran kas demetlerine veya boyun eklemlerine ya da epidural araly?a enjeksiyon uygulamalary da birçok olguda kysa sürede düzelme sa?lar.

-Boyun a?rylarynda özellikle akut dönemdeki boyun zedelenmelerinde boyunluk verilebilir. Uzun süreli veya devamly kullanymda boyun kaslarynda zayyflama ve boyun hareketlerinde kysytlylyk geli?ebilece?i için kysa süreli kullanym önerilmektedir.

-Rehabilitasyon: Hangi tedavi uygulanyrsa uygulansyn, kalycy bir iyile?me için doktor tarafyndan düzenlenen boyun egzersiz programy tedavinin esasyny olu?turur. Egzersiz programy her hasta için ayry düzenlenir. Postür düzeltici egzersizler, boyun kaslaryny germe egzersizleri, eklem hareket açykly?yny arttyrycy egzersizler ve boyun kaslaryny güçlendirici egzersizler uygulanyr.

Boyun a?rysy çekenlere öneriler
- E?er sürekli ayny pozisyonda çaly?yyorsanyz çaly?manyza birkaç saat arayla mola verin. Masada veya arabada otururken kysa aralar verip aya?a kalkyn, kysa yürüme ve boyun egzersizlerinizi yapyn.

- Oturma pozisyonunuzu, çaly?ma sandalyeniz ve bilgisayarynyzy ayarlayyn. Otururken dizleriniz kalçanyzdan hafifçe daha yukaryda olmaly, ba?, boyun ve syrt dik pozisyonda olmalydyr. Gerekirse syrt ve bel bölgesine destek konulabilir.

- Kullandy?ynyz yastyk ne çok kalyn ne de çok ince olmamalydyr (ortopedik ve ense bölgesini destekleyecek, terletmeme özelli?i olan).

- Boyun bölgesini terletmemeye, cereyanda kalmamaya ve uzun saçy olanlar, yslak saçla dy?ary çykmamaya özen göstermelidir.

- Telefonun ahizesini omuz ile boynunuzun arasyna syky?tyrarak cep telefonu ile uzun süre me?gul olmayyn. Televizyon izlerken yan yatmayyn.

- Germe, hareket açykly?y ve güçlendirme egzersizleri yapyn.

- Omurga sa?ly?y için yürüyün ve yüzün.

Haber: Abdurrahim Yyldyrym